Το μπλοκ των SS της Κροατίας – Μια απίθανη ιστορία

  

Στην Κροατία υπήρχαν ανέκαθεν αποσχιστικές τάσεις από το βασίλειο της Σερβίας – Κροατίας και Σλοβενίας που ιδρύθηκε το 1918 και μετονομάσθηκε το 1931 σε βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας. Φορέας των αποσχιστικών τάσεων ήταν το κροατικό κόμμα των Ουστάτσι, που το 1934 οργάνωσε τη δολοφονία του βασιλιά της Γιουγκοσλαβίας Αλεξάνδρου του 1^ου στη Μασσαλία.

Η ευκαιρία για την πραγμάτωση των εθνικών βλέψεων της Κροατίας δόθηκε το 1941, όταν η Γερμανία εισέβαλε και διέλυσε τη Γιουγκοσλαβία. Τότε δημιουργήθηκε το σύμμαχο - δορυφόρο προς την Γερμανία κράτος της Κροατίας, με πρωτεύουσα το Ζάγκρεμπ και με επικεφαλής τον Αντε Πάβελιτς, που πήρε τον τίτλο φύρερ της Κροατίας. Οι Κροάτες υπηρέτησαν πιστά τους Γερμανούς πολεμώντας στο Ανατολικό μέτωπο και διακρίθηκαν για τη σκληρή τους συμπεριφορά απέναντι στους Σέρβους.

Η ιστορία του κράτους της Κροατίας ήταν σύντομη. Διάρκεσε μόνο 4 χρόνια (1941 – 5). Άλλο τόσο κράτησε και η φιλοτελική της ιστορία. Στην περίοδο αυτή εκδόθηκαν συνολικά 192 γραμματόσημα και 9 μπλοκ. Αργότερα, το 1991, μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας ιδρύθηκε πάλι το κράτος της Κροατίας, που σήμερα μετέχει στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Στις αρχές του 1945, όταν ήταν προφανές σε όλους ότι ο πόλεμος είχε χαθεί για τη Γερμανία, οι Κροάτες που ήξεραν ότι θα καλούντο να απολογηθούν και να πληρώσουν για τα εγκλήματα πολέμου που είχαν διαπράξει, άρχισαν να σχεδιάζουν το μέλλον τους, δηλαδή τη φυγή τους από την Κροατία προς άλλα μέρη του κόσμου. Φροντίζοντας για τη χρηματοδότηση της διαφυγής τους, αλλά και για την εν συνεχεία οικονομική τους επιβίωση δημιούργησαν μια φιλοτελική σπανιότητα, που είχε, από τη φύση της, το πλεονέκτημα της  σχετικά εύκολης μεταφοράς της εκτός Κροατίας. Έτσι στις 8 Ιανουαρίου του 1945 εξέδωσαν μια σειρά 3 γραμματοσήμων (τιράζ 7.500 τεμάχια) και 1 μπλοκ (τιράζ 2.500 τεμάχια) με θέμα την Κροατική Λεγεώνα δηλαδή τα Κροατικά SS.

Συστημένος ταχυδρομημένος φάκελος με το μπλοκ

            Η έκδοση αυτή επωλείτο από το Κεντρικό Ταχυδρομείο του Ζάγκρεμπ σε ποσότητα μιας σειράς και ενός μπλοκ ανά άτομο με επίδειξη της αστυνομικής ταυτότητας! Έτσι τα γραμματόσημα κυκλοφόρησαν κανονικά χωρίς να κινδυνεύσουν να χαρακτηρισθούν σαν χαριστική έκδοση. 

Τόσο η σειρά όσο και το μπλοκ υπάρχουν και χωρίς οδόντωση.
Το μπλοκ χωρίς οδόντωση είναι εξαιρετική σπανιότητα

       

        Άγνωστες ποσότητες από το στοκ της έκδοσης φυγαδεύθηκαν σε σίγουρα μέρη και κάποια στιγμή άρχισαν να  εμφανίζονται στην αγορά. Αυτό όμως είχε άλλες απρόβλεπτες συνέπειες. Ο μίτος της  Αριάδνης που στη μια άκρη του βρισκόταν κάποιος έμπορος γραμματοσήμων είχε στην άλλη άκρη του κάποιον εγκληματία πολέμου. Πολλές μυστικές Υπηρεσίες ακολούθησαν αυτή τη διαδρομή και  απεκάλυψαν πολλούς καταζητούμενους εγκληματίες πολέμου. Όταν αυτό έγινε αντιληπτό τα μπλοκ εξαφανίσθηκαν από την αγορά, γιατί τελικά αντί της σωτηρίας των εγκληματιών εξασφάλιζαν τη σύλληψή τους. Πάντως ο «φύρερ» της Κροατίας Αντε Πάβελιτς πέθανε εν ειρήνη στην Αργεντινή το 1959, σε ηλικία 70 ετών.

           Αργότερα, στη δεκαετία του  1960, έγινε προσπάθεια να πουληθεί μία σημαντική ποσότητα από τα μπλοκ. Η ιστορία κόστισε τη ζωή εκείνων που αναμείχθηκαν στην υπόθεση και χάθηκαν τα ίχνη του στοκ. Πραγματικό μυθιστόρημα κατασκοπίας !!

           Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι ότι μετά τον πόλεμο το Γιουγκοσλαβικό κράτος εφαρμόζοντας την αρχή ότι «το προϊόν εγκλήματος δεν πρέπει να αποφέρει οφέλη στους εγκληματίες» ανέθεσε σε ειδικούς την παραχάραξη του περίφημου μπλοκ. Η παραχάραξη ήταν πολύ πετυχημένη και αυτό προκάλεσε σύγχυση στους συλλέκτες, αλλά και αύξησε το ενδιαφέρον για το μπλοκ.

           Το μπλοκ επί φακέλου της φωτογραφίας φέρεται σαν γνήσιο σύμφωνα με την γνωμάτευση Γιουγκοσλάβου πραγματογνώμονα.

           Βρίσκω ότι ο συνδυασμός του φιλοτελισμού με την Ιστορία είναι εξαιρετικά ενδιαφέρων. Δεν είναι σαν την Ταχυδρομική Ιστορία (Histoire Postale), αλλά κάτι διαφορετικό, που ανοίγει πολλούς νέους ορίζοντες και πιθανόν να φέρει και πολλούς νέους πιο κοντά στον φιλοτελισμό. Είναι μια ιδέα προς αξιολόγηση.

           Γιάννης Βογιατζής

           Σημ.: Τα περισσότερα στοιχεία έχουν ληφθεί από σχετικό άρθρο του παλιού φιλοτελικού περιοδικού Timbroscopie.