Φίλιππος Μελάχθων

Γράφει ο Δημήτρης Περδίκης

Είσαι Έλληνας! Πες είμαι Έλληνας. Αν δεν είσαι Έλληνας δεν μπορείς να καταλάβεις. Σβάρτσερντ από σήμερα είσαι Μελάχθων (σ.σ. Σβάρτσερντ Γερμανικά: Μαύρη γη, Ελληνικά Μέλας + χθών: Μαύρη γη).

Βρισκόμαστε στις 15 Μαρτίου 1509, ο μεγάλος ελληνιστής παιδαγωγός Γιόχαν Ρόιχλιν μιλάει στον 12χρονο μαθητή του Φίλιπ Σβάρτσερντ ο οποίος από αυτή την ημέρα περνάει στην ιστορία ως Φίλιππος Μελάχθων. Ο νεαρός μαθητής γεννήθηκε στην μικρή πόλη Μπρέτεν της Βάδης Βυρτεμβέργης. Παιδί εύπορης οικογένειας. Το 1508 ο πατέρας του πεθαίνει και η μητέρα με τα δυο παιδιά εγκαθίσταται στην μητέρα της στο Πφόρτσχαϊμ. Ο παιδαγωγός ήταν θείος, αδελφός της γιαγιάς και αναλαμβάνει την εκπαίδευση του ανεψιού. Άρχισε με την ελληνική γλώσσα με ένα βιβλίο γραμματικής του Κωνσταντίνου Λάσκαρη και με κείμενα του Αριστοτέλη.

Τον Οκτώβριο του ιδίου έτους το 12χρονο αγόρι έγινε δεκτό στο πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης όπου διδάχθηκε για τρία χρόνια φιλοσοφία, ρητορική, λατινικά και θεολογία. Το 1512 συνέχισε στο πανεπιστήμιο του Τύμπιγκεν όπου εντυπωσίασε για την ευφυΐα του και την ταχύτητα με την οποία μάθαινε.

Το  1514, φοιτητής 17 ετών παραδίδει ιδιαίτερα μαθήματα ελληνικών στους δυο γιούς του άρχοντα του Τύμπινγκεν.

Το 1518 με σύσταση του Ρόιχλιν ο 21 ετών Φίλιππος διορίζεται διδάκτωρ στην έδρα ελληνικών του πανεπιστημίου της Βυρτεμβέργης. Αναμορφώνει την διδασκαλεία της ελληνικής γλώσσας. Πραγματοποιεί τακτικά διαλέξεις.

Ακροατής έρχεται ο 35χρονος τότε Μαρτίνος Λούθηρος. Παρακολουθεί με προσοχή, γνωρίζονται και μια βαθιά φιλία δημιουργείται που θα τους ακολουθήσει σε όλη τους την ζωή. Ο Φίλιππος Μελάχθων όση γνώση διαθέτει τόσο μικρό ύψος έχει, είναι μόλις 1,5 μέτρο ψηλός. Ο Λούθηρος τον φωνάζει χαϊδευτικά Γκρεκούλους (Ελληνάκι).

Οι διαλέξεις του ήσαν τόσο επιτυχημένες, εκατοντάδες είναι οι φοιτητές που τον ακούνε. Η φήμη του έχει πλέον γίνει πολύ μεγάλη. Το 1525 αρχίζει διδασκαλία και θεολογίας, εξαιρετικά επηρεασμένος από τις μεταρρυθμιστικές ιδέες του Λούθηρου. Η επιρροή ήταν αμφίδρομη, αρχαία Ελλάδα και ορθοδοξία από την μία μεριά, καταδίκη του παπισμού και εκκλησιαστικές μεταρρυθμίσεις από την άλλη.

Ο Μελάχθων έγραψε πολλά βιβλία, γραμματική ελληνικών και λατινικών, βιβλία για την διδασκαλία της αστρονομίας, της γεωγραφίας, της ηθικής, της ιστορίας και της ρητορικής. Εξέδωσε την ρητορική και την διαλεκτική του Αριστοτέλη.

Το 1537-39 είχε μαθητή του έναν ταλαντούχο νέο, τον Ιερώνυμο Βολφ ο οποίος αργότερα θα καθιερώσει τους όρους Βυζαντινή ιστορία και Βυζάντιο.

Ίδρυσε σχολεία στο Μαγδεμβούργο (1524), στο Άισλεμπεν (γενέτειρα του Λούθηρου (1525) και στην Νυρεμβέργη (1526).

Μελέτησε την ελληνική εκκλησία και τους Έλληνες Πατέρες και αγωνιούσε για  την σκλαβιά των Ελλήνων κάτω από τον τουρκικό ζυγό. Να μην ξεχνάμε πως ο Μελάχθων γεννήθηκε μόλις 44 χρόνια μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως και ήδη το ελληνικό πνεύμα και η αγάπη προς κάθε τι το ελληνικό είχαν αγκαλιάσει την γερμανική διανόηση. Ο Μελάχθων ήλθε σε επαφή με τον οικουμενικό πατριάρχη Ιωάσαφ Β’ και με τον Έλληνα ηγεμόνα της Μολδαβίας Ιάκωβο Ηρακλείδη Βασιλικό. Είναι σημαντικό πως χρησιμοποιούσε τον όρο Ελλάς με όλα τα παράγωγά της όταν οι όροι Ρωμαίος, Ρωμιός, βασίλειο των Ρωμαίων ήσαν κυρίως σε χρήση.

Ο Μελάγχθων παντρεύτηκε το 1520 την Καταρίνα Κραπ, κόρη του δημάρχου της Βυρτεμβέργης, απέκτησε τέσσερα παιδιά. Το 1557 πέθανε η αγαπημένη του σύζυγος. Το 1560 την ακολούθησε, σε ηλικία 63 ετών.